Vücudumuzun en büyük düşmalarından gluteni gelin yakından tanıyalım..

Gluten, buğday, arpa, çavdar ve tritikale gibi tahıllarda bulunan, hamurun esnekliğini sağlayarak ekmek ve unlu mamullere çiğnenebilir doku veren bir protein grubudur. Bu proteinler gliadin ve glutenin olarak adlandırılır. Gluten, un su ile karıştırıldığında elastik bir ağ yapısı oluşturarak hamura kabarıp yumuşak bir doku kazandırır.

Gluten özellikle buğday, arpa ve çavdar gibi tahıllarda doğal olarak bulunur. Gluten içeren başlıca besinler şunlardır: tahıllar ve unlu mamuller (ekmek, makarna, kek, pasta, kurabiye, börek), işlenmiş gıdalar (kraker, bazı hazır çorbalar, enerji barları, soya sosu), alkollü içecekler (malt içeren bira) ve bazı atıştırmalıklar (patates cipsi gibi).

Gluten çoğu insan için zararlı değildir. Ancak bazı kişilerde çeşitli sağlık sorunlarına yol açabilir. Çölyak hastalığında bağışıklık sistemi gluten tüketimine karşı anormal tepki vererek ince bağırsakta hasar oluşturur. Gluten intoleransı veya non-çölyak gluten duyarlılığı, çölyak testi negatif olmasına rağmen karın ağrısı, şişkinlik, ishal veya kabızlık ve yorgunluk gibi belirtilere yol açabilir. Gluten alerjisi ise bağışıklık sisteminin glutenli gıdalara karşı aşırı tepki vermesi sonucu cilt döküntüleri, kaşıntı, nefes darlığı ve mide bulantısı gibi reaksiyonlar ortaya çıkarabilir.

Gluten intoleransı testi, bireylerin gluten hassasiyeti veya çölyak hastalığı gibi durumlarını belirlemek için yapılan tıbbi testlerdir. Genellikle kan testi ile yapılır; kan örneği, gluten ile reaksiyona giren antikorların varlığı açısından laboratuvarda incelenir. Daha detaylı teşhis için ince bağırsaktan biyopsi de alınabilir. Evde uygulanabilen gluten test kitleri de mevcuttur, ancak bunların sonuçları sınırlı olabilir ve kesin teşhis için doktor değerlendirmesi gerekir.

Gluten testi, glutenle ilişkili belirtileri olan herkese yapılabilir. Özellikle çölyak hastalığı şüphesi olanlar, ailede çölyak öyküsü bulunanlar ve gluten intoleransı belirtileri gösterenler için önerilir. Erken teşhis, etkili bir tedavi planı oluşturmak ve uzun vadeli sağlık sorunlarını önlemek açısından önemlidir.

Gluten çoğu insan için zararlı olmasa da çölyak hastalığı, gluten intoleransı veya gluten alerjisi gibi durumlarda dikkat edilmesi gerekir. Bu kişiler gluten içeren gıdaları sınırlamalı veya glutensiz alternatifleri tercih etmelidir.